१९३३ मध्ये ‘न्यू थिएटर्स’ने दुर्गाबाईंना त्यांच्या ‘राजराणी मीरा’ या चित्रपटासाठी कलकत्त्याला बोलावले. १९३३ ते १९३५ या काळात त्यांचे वास्तव्य कलकत्त्यात होते. ‘पूरणभक्त’ या चित्रपटाच्या यशानंतर त्याचे दिग्दर्शक देवकी बोस यांचे मोठे नाव झाले होते. बोसबाबूंच्या कामाची पद्धत आणि कलकत्त्यातील स्टुडिओचे कामकाज कोल्हापूरपेक्षा खूप वेगळे होते. कलकत्त्यातील सेट लहान होते, रेकॉर्डिंग नैसर्गिक आवाजात होत असे आणि चित्रपटाची गती बरीच संथ असे. कामाचे तास अनियमित असल्याने दुर्गाबाईंना अनेकदा वेळ वाया जात आहे असे वाटत असे. कोल्हापूरमधील उत्साहाचे वातावरण तिथे नव्हते. तरीही, अभिनयातील सूक्ष्म बारकावे, भावनिक संवाद आणि डोळे व चेहऱ्यावरील हावभावांवर भर हे बंगाली चित्रपटांचे वैशिष्ट्य त्यांना जाणवले. चित्रपटांची बौद्धिक आणि तांत्रिक पातळी खूप उच्च वाटली; मात्र, दृश्यांकन, सेट आणि वेशभूषा जड आणि ढोबळ वाटले.

कलकत्त्यातील चित्रपटांमध्ये संगीत केवळ शास्त्रीय रागांवर आधारित नसून परिस्थितीनुसार संगीतबद्ध केले जात असे. ‘रवींद्रसंगीत शैली’ येथूनच चित्रपटसृष्टीत आली होती. नायक-नायिका स्वतः गाणी गाण्याऐवजी ती गाणी भिकारी किंवा अंध व्यक्तींसारख्या पात्रांना दिली जात आणि त्यांना केवळ यासाठीच पटकथेत समाविष्ट केले जाई. मुख्य कलाकार जर व्यावसायिक गायक असतील तरच गाणी गात असत. ही गाणी भावनाप्रधान असली तरी लोकांना सहज गुणगुणता येतील किंवा आवडतील अशी नसत.

दुर्गाबाईंनी १९३३ ते १९३५ या काळातील त्यांच्या कलकत्त्याच्या वास्तव्यात ‘राजराणी मीरा’, ‘सीता’, ‘इन्कलाब’ आणि ‘जीवन नाटक’ या एकूण चार चित्रपटांमध्ये काम केले. या चारही चित्रपटांमध्ये त्यांनी पृथ्वीराज कपूर यांच्यासोबत सह-अभिनेत्री म्हणून काम केले. सीता मधील पृथ्वीराज कपूर यांची रामाची भूमिका त्यांना अतुलनीय वाटली. रक्षाबंधनाच्या दिवशी पृथ्वीराज कपूर यांनी दुर्गाबाईंना राखी बांधायला लावून त्यांना आपली बहीण मानले. दुर्गाबाईंना हा आपला मोठा सन्मान वाटला.

न्यू थिएटर्सच्या सीता चित्रपटाचे दिग्दर्शक देवकी बोस यांनी चित्रपटाचे उत्कृष्ट दिग्दर्शन केले होते. वाल्मिकींच्या आश्रमात राहणाऱ्या साध्वी सीतेच्या मनाचे पैलू त्यांनी अतिशय हळुवारपणे प्रदर्शित केले. पतीकडून झालेल्या अन्यायाने दुःखी झालेली पत्नी, लव आणि कुश या राजपुत्रांचे संगोपन करणारी माता, अयोध्येची राणी — असे सीतेचे रूप चित्रपटात सुरेखपणे उतरवले होते. आश्रमातही तिने सन्मान आणि धैर्याने आपले जीवन जगले.

आवाजातील अत्यंत सूक्ष्म चढ-उतारांचा अभिनयात कसा उपयोग करायचा, हे बोसबाबूंनी दुर्गाबाईंना शिकवले. अभिनयाचे अनेक नवीन पैलू त्यांनी शिकवले आणि दुर्गाबाईंनी ते यशस्वीपणे आत्मसात केले. ‘व्हेनिस फिल्म फेस्टिव्हल’मध्ये प्रदर्शित झालेला हा पहिला भारतीय चित्रपट ठरला.

कलकत्त्यात असताना त्यांना अनेक बंगाली नाटके पाहण्याची आणि अनेक प्रसिद्ध बंगाली रंगमंचावरील कलाकारांना भेटण्याची संधी मिळाली. दुर्गादास बॅनर्जी, महान नर्तक उदय शंकर, प्रसिद्ध गायिका इंदुबाला आणि ‘देवदास’ चे निर्माता-दिग्दर्शक पी. सी. बरुआ यांना दुर्गाबाई त्या काळात भेटल्या.

राजराणी मीरा चित्रपटात कुंदनलाल सैगल यांनी भूमिका केली होती. चित्रपटाच्या शेवटच्या दृश्यातील त्यांचे गाणे अतिशय सुरेल आणि प्रभावी होते. त्यांच्या त्या सुरांनी प्रेक्षकांना चित्रपटातील इतर सर्व गोष्टी विसरायला भाग पाडले. सैगल हे अत्यंत प्रेमळ आणि आनंदी स्वभावाचे  होते. त्यांची बोलण्याची पद्धत, विनोदबुद्धी आणि दिलखुलास स्वभाव यामुळे सेटवरील प्रत्येकाला त्यांचा सहवास हवाहवासा वाटे. सैगल नेहमी आपले हार्मोनियम सोबत ठेवत असत. कोणीही त्यांना गाण्याची विनंती केल्यास ते लगेच आपला जीव ओतून गाणे म्हणत असत. त्यांचे आवडते गाणे म्हणजे ‘बाबुल मोरा नैहर छूटो जाये’!

कलकत्त्यात असताना दुर्गाबाईंचे न्यू थिएटर्सचे मालक बीरेंद्रनाथ सरकार यांच्याबरोबर चांगले संबंध होते. ते एका प्रतिष्ठित कुटुंबातील अतिशय सज्जन गृहस्थ होते. मोठ्या आशेने ते चित्रपट उद्योगात उतरले होते. चित्रपटसृष्टीकडे ते एक कलात्मक व्यवसाय म्हणून पाहत असत. दुर्दैवाने, ते आर्थिकदृष्ट्या अपयशी ठरले. त्यांनी ‘यहूदी की लड़की’, ‘विद्यापती’, ‘राजराणी मीरा’, ‘चंडीदास’, ‘देवदास’, ‘प्रेसिडेंट’ यांसारखे विविध विषयांवरील चित्रपट बनवले, आणि त्यांचे देशभर कौतुक झाले. परंतु न्यू थिएटर्स आर्थिकदृष्ट्या यशस्वी ठरले नाही. विश्वनाथ कलकत्त्याला येत असत तेव्हा ते सरकार यांच्यासोबत बिलियर्ड्स खेळायला जरूर जात असत.

राजराणी मीरा हा चित्रपट हिंदी आणि बंगाली अशा दोन्ही भाषांमध्ये बनवला जात होता. हिंदी आवृत्तीत पृथ्वीराज कपूर आणि त्या स्वतः होत्या, तर बंगाली आवृत्तीत चंद्रावती आणि दुर्गादास बॅनर्जी होते. सेट एकच होता आणि प्रत्येक शॉट प्रथम हिंदीत, नंतर बंगालीत घेतला जात असे. हिंदी शॉट संपताच स्टुडिओमध्ये एकच चर्चा सुरू होई आणि प्रत्येकजण तातडीने चंद्रावतीशी काहीतरी बोलू लागे. त्यांना वाटायचे की हे लोक त्यांच्या अभिनयावर टीका करत आहेत. पृथ्वीराज कपूर यांनाही बंगाली येत नव्हती, पण त्यांच्या बेफिकीर स्वभावामुळे त्यांना याचा काही फरक पडत नसे.

परंतु दुर्गाबाई मात्र अतिशय अस्वस्थ होत असत. हे सर्व काय बोलतात हे समजून घेण्यासाठी त्यांनी बंगाली शिकण्याचा निर्णय घेतला. प्रथम त्यांनी राजराणी मीरा चे बंगाली संवाद तोंडपाठ केले. जरी त्यांना शब्द अचूक उच्चारता येत नव्हते, तरी हिंदी संवादांमुळे त्यांना त्यांचा अर्थ समजू लागला. त्यानंतर त्यांनी एका बंगाली गृहस्थाला शिकवणीसाठी ठेवले आणि तीन महिन्यांत त्या बंगाली बोलू लागल्या. नंतर त्यांच्या लक्षात आले की युनिटचे सदस्य चंद्रावतीला दुर्गाबाईंच्या अभिनयाची नक्कल करण्यास सांगत असत!

कलकत्त्यात असताना त्यांना अनेक अविस्मरणीय अनुभव आले. शूटिंगच्या वेळापत्रकातून सुट्टी मिळताच त्या जवळपासच्या ठिकाणी फिरायला जात असत. बाहेर त्यांना कोणी ओळखत नसल्यामुळे नवीन ठिकाणे पाहण्याची उत्तम संधी त्यांना मिळत असे.

दुर्गाबाईंना शांतिनिकेतनला भेट देण्याची आणि गुरुदेव रवींद्रनाथ टागोर यांच्यासोबत अल्प वेळ घालवण्याची संधी मिळाली. महाराष्ट्रीय असूनही त्यांच्या बंगाली बोलण्याच्या क्षमतेचे गुरुदेवांनी कौतुक केले. त्यांना काही दिवस तिथे थांबण्याची विनंती केली, पण वेळेअभावी दुर्गाबाईंना परत यावे लागले. गुरुदेवांनी एका विद्यार्थिनीला बरोबर देऊन त्यांना शांतिनिकेतन दाखवले. शांतिनिकेतन त्यांना एका सुंदर, विस्तीर्ण गावासारखे वाटले. तिथे अभ्यासवर्ग झाडांखाली भरत असत आणि संगीत, नृत्य, कला, हस्तकला व भाषा यांवर विशेष भर दिला जात असे. दुर्गाबाईंनी तिथल्या साध्या परंतु सुव्यवस्थित जीवनाचा मनमुराद आनंद अनुभवला.

एका सुट्टीत दुर्गाबाई दार्जिलिंगला जाऊन आल्या. दार्जिलिंगच्या रम्य निसर्गाने त्या भारावून गेल्या. विश्वनाथ आणि मुलांची त्यांना खूप आठवण आली. त्यांच्याबरोबर पुन्हा तेथे जावे असे त्यांना मनोमन वाटले. ‘सीता’ चित्रपटाचे शूटिंग कलकत्त्याच्या बॉटनिकल गार्डनमध्ये झाले होते. हे ठिकाणही अतिशय सुंदर आणि शांत होते. बागेतला अद्वितीय वटवृक्ष पाहून त्या अचंबित झाल्या. कलकत्त्यात पाहण्यासारखी अनेक ठिकाणे होती. कालीघाटावरील कालीमाता मंदिराला त्यांनी भेट दिली. हे मंदिर महिषासुर राक्षसाचा वध करणाऱ्या दुर्गा देवीच्या मूर्तीसाठी प्रसिद्ध आहे. गुरुवार आणि शुक्रवार विशेषतः ‘मा लक्ष्मी!’ च्या घोषणांनी मंदिर परिसर दुमदुमतो. दक्षिणेश्वर काली मंदिर आणि हुगळी नदीच्या काठावर विरुद्ध दिशेला असलेले बेलूर मठ यांनाही त्यांनी भेट दिली.